Η λεπτομερής περιγραφή βρίσκεται στο Γαλλικό Grand Dictionnaire:
«To βασανιστήριο του διοβελισμού ένα από τα φοβερότερα εφευρήματα της ανθρώπινης θηριωδίας, είναι το σούβλισμα του κατάδικου σε ξύλινο πάσσαλο. Ξαπλώνουν το θύμα καταγής μπρούμυτα με τα πόδια πολύ ανοικτά και τα χέρια δεμένα στην ράχη. Για να ακινητοποιηθεί εντελώς και να μη διαταράσσεται η εργασία του δημίου στερεώνεται στη ράχη του μελλοθάνατου ένα σαμάρι επάνω στο οποίο κάθεται ένας από τους βοηθούς του.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ανασκολοπισμός. Ξυλογραφία που δείχνει τον Ρουμάνο Κόμη Δράκουλα να παρευρίσκεται των μαζικών εκτελέσεων δειπνώντας σε πλούσιο τραπέζι.
Ο δήμιος, αφού προετοιμάσει την είσοδο με λίπος, πιάνει το παλούκι με τα δύο του χέρια και το μπήγει όσο βαθύτερα μπορεί και ύστερα το χτυπάει με κόπανο ώστε να εισχωρήσει πενήντα ή εξήντα εκατοστά. Ανασηκώνει τότε τον σουβλισμένο και το στερεώνει στο χώμα αφήνοντας το θύμα να ξεψυχήσει καρφωμένο. Καθώς ο δύστυχος δεν μπορεί να κρατηθεί από πουθενά το παλούκι βυθίζεται , εξαιτίας του βάρους του σώματος , όλο και πιο πολύ και τελικά βγαίνει ή από τη μασχάλη ή από το στήθος ή από το στομάχι . Κι ο θάνατος που θα τερματίσει το αποτρόπαιο μαρτύριο αργεί.
Αναφέρονται περιπτώσεις παλουκωμένων που έζησαν τρεις ημέρες σ αυτή την θέση . Η διάρκεια του βασανισμού εξαρτάται από την σωματική διάπλαση του ατόμου και την κατεύθυνση που δίνεται στον πάσαλο. Αυτό εξηγείται εύκολα. Από έναν εκλεπτυσμό της φρικαλέας θηριωδίας τους φροντίζουν μα μην είναι αιχμηρό το παλούκι αλλά αμβλύ και κάπως στρογγυλεμένο στην άκρη . Γιατί η αιχμή θα περνούσε τα όργανα κατά την διολίσθηση του παλουκιού και θα προκαλούσε τον άμεσο θάνατο.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αναπαράσταση ανασκολοπισμού σε νεο-ασσυριακό ανάγλυφο της εποχής του Σενναχειρείμ.
Η στρογγυλεμένη όμως απόληξη του πασσάλου παραμερίζει τα σπλάχνα, τα μετακινεί χωρίς να εισχωρεί στους ευαίσθητους ιστούς.... παρά τους εφιαλτικούς πόνους που προκαλεί η συμπίεση των νεύρων η ζωή παραμένει για ορισμένο χρόνο. Γιατί είναι προφανές ότι αν το παλούκι , αντί να ακολουθήσει τον άξονα του σώματος , εισχωρήσει λοξά δεν θα βγει από το στέρνο ή την μασχάλη αλλά θα τρυπήσει το υπογάστριο. Κι έτσι αφού παραμείνει άθικτη η θωρακική χώρα και δεν πλήττονται βασικά όργανα η ζωή θα παραταθεί περισσότερο».
Στην ΑΥΓΗ το 1967 δημοσιεύθηκε πως έγινε το μαρτύριο του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΔΙΑΚΟΥ:
« Ζων ο κατάδικος ετίθετο επί ανεστραμμένου σάγματος ύπτιος , δεμένος χείρας και πόδας , δύο ρωμαλέοι δήμιοι εκάθηντο επ αυτού, τρίτος εστήριζεν εις τον πρωκτόν ξύλινον οβελόν όμοιον με τας σούβλας ας μεταχειριζόμεθα δια το ψήσιμον των αρνιών του Πάσχα , και τέταρτος δια σιδηράς ή ξυλίνης σφύρας εκτύπα του οβελού το οπίσθιον, εωσούν η ακωκή εξήρχετο εκ της κεφαλής ή θατέρας των ωμοπλατών καθ ην τυχαίως ελάμβανεν διεύθυνσιν. Εάν ο οβελός εξήρχετο εκ της αριστεράς ωμοπλάτης ο ούτω βασανιζόμενος απέθνησκε μετ’ ολίγον, εάν δε εκ της δεξιάς έζη και τρεις και τέσσερας ημέρας. Τρεις όλας ημέρας εβασανίσθη ούτως ο αείμνηστοςΔιάκος και ήθελεν βασανισθη έτι πλέον εάν οίκτου δεν τω έθραυε δια σφαίρας το κρανίον εις άτακτος».
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ανασκολοπισμός
Ας δούμε πως η λαϊκή μούσα περιγράφει το γεγονός:
« Τον Διάκο τόνε παίρνουνε και στο σουβλί τον βάζουν
Ολόρτο τονε στήσανε κι αυτός χαμογελούσε».
Ο Σπ Τρικούπης στον Γ τόμο σελ 196 αναφέρει : « κοινοποιήσας την σκληράν απόφασιν τω έδωκεν εις χείρας και το άτιμον και οδυνηρόν εργαλείον του θανάτου τω είπεν να τον ακολουθήσηβαστών αυτό».
Ο Φιλήμων καταγράφει και την λαϊκή παράδοση ότι μετά το παλούκωμα τον έψησαν.
Ο Γάλλος Guer το 1774 στο βιβλίο του « Ήθη και έθιμα των Τούρκων» περιγράφει όπως ανωτέρω με παραλλαγές το σούβλισμα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ο τρόμος του παλουκιού απλώθηκε σε όλο τον Ελληνικό χώρο και γενικεύτηκε αμέσως μετά τον ξεσηκωμό. Το 1805-1806 τουρκικές δυνάμεις πραγματοποιούσαν αιφνιδιαστικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στον κεντρικό Μωριά κατά των Κλεπτών.... η εκστρατεία είχε αποτελέσματα, οι Τούρκοι εμφανιζότουσαν στις περιοχές με χιλιάδες παλούκια και πραγματοποιούσαν δημόσιους διομβελισμούς, έσειναν σε περίοπτα σημεία τα απαίσια σύνεργα του βασανιστικού θανάτου βαμμένα μάλιστα κόκκινα για να διακρίνονται από μακριά , έτσι σκόρπιζαν τον πανικό στα χωριά, όπως περιγράφει ο Αμβόσιος Φραντσής , ομαδική παράκρουση έπαθαν οι κάτοικοι και έτρεχαν και κυνηγούσαν με τους τούρκους τους Κλέπτες σε πόλεις και βουνά προκειμένου να αποφύγουν τον φοβερό και μαρτυρικό θάνατο, γράφεο ο Αναγνώστης Κοντάκης «...Κατήντησε ο πατήρ να συλλαμβάνει τον υιόν και να τον παραδίδη», έτσι έγινε ο χαλασμός των Κλεπτών του Μωριά.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ανασκολοπισμός Αλβανού.
Tο 1718 ο Γάλλος Depellegrin είδε στην Μεθώνη να διομβελίζονται δύο Αλβανοί, μέλη ληστοσυμμοριών που λυμαινοταν τον Μωριά. "Τους σούβλισαν χτυπώντας το παλούκι με ξύλινο κόπανο".
Στην επικράτεια του Αλή Πασά το σούβλισμα ήταν καθημερινό μέτρο καταστολής και τρομοκρατίας, ένα δημοτικό τραγούδι λέει : «Αλή Πασάς επέρασε με δεκα οκτώ χιλιάδες φέρνει μπαλτάδες και σουγλιά και παλουκώνει». Ο Αλή Πασάς εξανάγκαζε συγγενείς κρατουμένων, υπό το κράτος παραλυτικού φόβου, με τα χέρια τους να σουβλίζουν συγγενείς για να αποφύγουν οι ίδιοι το παλούκωμα ( τους έψηναν).
Κατά την επανάσταση οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν κατά κόρον το σούβλισμα σαν μέθοδο τρομοκράτησης των Ελλήνων, υπάρχουν πολλές μαρτυρίες από Έλληνες και ξένους μάρτυρες των γεγονότων, χαρακτηριστική περίπτωση είναι του Γεώργιου Παξινού, που όπως αναφέρει ο Philip Green ο Άγγλος πρόξενος στην Πάτρα, οι Τούρκοι τον άλειψαν με πίσσα και άλλες ύλες και τον έκαψαν ζωντανό, ο ίδιος γράφει και για άλλα παλουκώματα που έκαναν οι τούρκοι στην Πάτρα.
Ο Γάλλος Voutier ήταν παρών σε ανάλογο περιστατικό στην Τρίπολη και γράφει: «....τον σούβλισαν και τον έψησαν μπροστά στα μάτια μας....». Ο Άγγλος κληρικός Waddington αναφέρει περιστατικά σουβλίσματος το 1821 στην Αττική «....Μερικούς τους παλούκωσαν κιόλας για να κορέσουν τη θηριωδία τους....» Ο Francois Pouqueville γράφει ότι κατά την πολιορκία της Μονεμβασιάς το 1821 οι Τούρκοι αιχμαλώτισαν 30 Μανιάτες, δύο απ αυτούς τους παλούκωσαν και τους ψήσανε ζωντανούς.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Διάκος αντιμετώπισε το μαρτυρικό του θάνατο με θάρρος.
Ο Κασομούληςμνημονεύει το φρικτό τέλος ενός πατριώτη καλόγερου που αιχμαλωτίστηκε στο Μεσολόγγι. Ο Ιταλός Fr Pasqua περιγράφει το σούβλισμα του Έλληνα υποπρόξενου της Δανίας Γιακουμάκη ή Σαλονικιού στην Χίο, στην πλατεία Βουνακίου με ένα μανουάλιτης εκκλησίας, το μεταλλικό μέρος βγήκε από αριστερό ώμο του θύματος, άκουσε το θύμα να φωνάζει «νερό, νερό» αλλά κανείς δεν τολμούσε να του δώσει
Αλλά και ο Μακρυγιάννης συχνά αναφέρει για παλούκωμα αγωνιστών , μαζικά παλουκώματα έγιναν στην Κωνσταντινούπολη μόλις άρχισε η επανάσταση των Ελλήνων τον 18οαιώνα για το θέμα αυτό αναφέρεται ο Γερμανός τεχνίτης Johann Aygust Strait γράφει λοιπόν « ...δύο κακούργοι σήκωσαν ψηλά έναν Έλληνα και μια Ελληνίδα και τους κάθισαν με δύναμη πάνω στο κοφτερό και αιχμηρό σίδερο έτσι που η αιχμή διατρυπώντας τα σπλάχνα έφτασε στο στήθος, παλούκωσαν έτσι 44 . Καθώς ήταν οβελισμένοι σπαρταρούσαν σαν τα σκαθάρια που καρφώνουν τα παιδιά με την βελόνα για να διασκεδάσουν. Ένα θανατερό θανατερής αγωνίας ανέβαινε ως τον ουρανό. Κρατούσε μία ώρα έσβηνε και το κεφάλι έγερναν στο πλάι....». Φυσικά οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν το παλούκωμα από της εμφανίσεως των στην ιστορία είναι μια καθαρά τούρκικης έμπνευσης εκτέλεση που την έφεραν από τα βάθη της Ασίας απ που εκπορεύονται και είναι δείγμα του πολιτισμού τους και της βαρβαρικής προέλευσης των , δες μερικά δείγματα : Το 1470 κατά την άλωση της Χαλκίδας από τον Μωάμεθ Β οι αιχμάλωτοι στρατιώτες της φρουράς ανασκολοπιστήκαν. Το 1465 σουβλίστηκε ο Μιχαήλ Ράλλης αρχηγός των Ελληνικών στρατευμάτων που πολέμησε στο πλευρό των Ενετών.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι Τούρκοι αυτόν τον θάνατο τον είχαν κάνει κάτι συνηθισμένο για τους εχθρούς τους.
Βέβαια υπήρξαν και ανάλογες πράξεις (απείρως λιγότερες) για εκδίκηση, δες μια τέτοια ιστορία:
Οι Τούρκοι σε μια έξοδο από την Ακρόπολη κατά την πρώτη πολιορκία (Νεέμβριος 1822) συγκρούστηκαν με τους επαναστάτες στο Χαλάνδρι. Σκοτώθηκαν 32 Οθωμανοί και αιχμαλωτίστηκε ένας. Αυτός λοιπόν παραδόθηκε στους συγγενείς του Αθηναίου καπετάνιου Αναστασίου Λέκκα, που είχε θανατωθεί με βασανηστήρια από τους Τούρκους. Εκείνοι "σουβλίσαντες τον έρριψαν εις την πυράν προς εκδίκησιν" όπως αναφέρει ο Μιχ Οικονόμου τόμος Α σελ 89
